پورت شیمی درمانی
بیمارانی که دچار سرطان می شوند در مراحلی که شیمی درمانی طولانی می شود ، به دلیل تزریقات بسیار دچارالتهاب در رگ های خود می شوند. این امر علاوه بر ایجاد درد و ناراحتی برای بیمار سبب تخریب رگ های محیطی و ایجاد مشکلاتی برای بیماران می شود. پورت شیمی درمانی که با نام های پورت ورید مرکزی ، کاتتر ورید مرکزی و خط مرکزی یا خط ورید مرکزی شناخته می شود جهت تزریق دارو یا مایعاتی می باشد که از طریق دهان امکان مصرف آن ممکن نیست و یا ممکن است به ورید های محیطی کوچکتر آسیب برساند. پورت می تواند در رگ گردن ( ورید ژوگولار داخلی) ، قفسه سینه (ورید ساب کلاوین یا ورید زیر بغل)، کشاله ران ( ورید فمورال) و یا بازو قرار داده شود. پورت شیمی درمانی هم چنین برای گرفتن نمونه خون ( اندازه گیری اشباع اکسیژن ورید مرکزی) و اندازه گیری فشار ورید مرکزی مورد استفاده قرار می گیرد. ما در این مقاله قصد داریم به مطالعه پورت شیمی درمانی پرداخته و اطلاعات جامعی در رابطه با آن در اختیار شما قرار دهیم پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
دلایل استفاده از پورت شیمی درمانی
استفاده از پورت شیمی درمانی در بیماران سرطانی و غیرسرطانی کاربردهای بسیاری دارد که به شرح زیر می باشند:
- در افراد بد رگ و چاق که نیاز به درمان داخل وریدی دارند برای زمانی که دسترسی به عروق محیطی غیر ممکن است.
- پس از جراحی ماستکتومی دو طرفه( جراحی هایی که ایجاد التهاب برگشت وریدی را مختل می کند)
- درمان های آنتی بیوتیکی که طولانی مدت داخل وریدی هستند.
- نیاز به تغذیه وریدی بلند مدت
- نیاز به تزریق داروهای ضد درد طولانی مدت
- شیمی درمانی
- داروهایی که در ورید های محیطی سبب ایجاد التهاب ورید می شوند. داروهایی مانند کلرید کلسیم ، داروهای شیمی درمانی ، نرمال سالین هیپرتونیک و …
- پلاسما فریز
- جمع آوری سلول های بنیادی خون محیطی
- دیالیز
- نیاز مداوم به تزریقات وریدی
- در موارد بیماری های شدید که جهت تعیین کمیت تعادل مایعات نیاز به کنترل مداوم فشار ورید مرکزی باشد.
بیشتر بخوانید: اولین علائم سرطان خون
در چه سرطان هایی از پورت شیمی درمانی استفاده می شود؟
پزشکان به دلایل بسیاری از پورت شیمی درمانی در درمان سرطان ها استفاده می کنند. دلیل استفاده از این روش تزریق ساده و سریع دارو به بدن بیمار می باشد. تقریبا بیشتر داروهای شیمی درمانی خوراکی نیستند و در صورتی که پزشک بخواهد با هربار تزریق سوزن یا آنژیوکت داخل پوست بیمار کرده و پوست او را سوراخ کند پس از مدتی رگهای محیطی دچار التهاب شده و بدن بیمار سراسر اسکارهای ناشی از زخم خواهد بود.
علاوه بر این ها تزریق داروهای شیمی درمانی از عروق محیطی می تواند سبب پاره شدن عروق و نشت داروها از دیواره عروق می تواند سبب نکروز و مرگ سلولی شده و به بافت بدن بیمار آسیب شدید برساند.
سرطان سینه ، سرطان کبد ، سرطان تخمدان جزو سرطان هایی هستند از پورت شیمی درمانی برای تزریق استفاده می کنند.ناگفته نماند که استفاده از پورت شیمی درمانی می تواند بنا به سن و جثه بیمار در مراحل مختلف بنا به صلاح دید پزشک باشد. بسیاری از افراد با تزریقات پوستی و بدون استفاده از پورت شیمی درمانی فرآیند درمان را طی می کنند.
مزایای استفاده از پورت شیمی درمانی
استفاده از این روش کم ترین میزان ریسک در ایجاد عفونت و پاره شدن عروق را دارد و علاوه بر این مزایای بسیار دیگری داشته که به شرح زیر می باشد:
- پس از قرار دادن پورت بیمار می تواند بعد از چند روز استراحت به فعالیت های روزانه خود بازگردد.
- پس از گذشت چند روز محدودیتی در شست و شوی بدن وجود ندارد.
- رهایی از رگ گرفتن های مکرر و ایجاد زخم و رگ های آسیب دیده.
- پورت و کاتترها طی مدت زمانی در بدن باقی می مانند و طی این زمان تزریقات به راحتی از این پورت می باشد.
- این روش برای کودکانی که از تزریق و پیدا کردن رگ می ترسند و استرس دارند بسیار مناسب است.
- در بانوانی که مبتلا به سرطان سینه از هر دو طرف هستند. این روش یک مزیت به حساب می آید. زیرا رگ گیری در این بانوان بسیار سخت انجام می شود و استفاده از این روش پورت گذاری تاثیر بسزایی در کاهش درد و رنج آن ها دارد.
نکته قابل ذکردر درمان سرطان پستان این است که شیوه درمان در این سرطان رابطه مستقیم با نوع سرطان و میزان پیشرفت آن دارد. به عنوان مثاله در سرطان پستان سه گانه منفی عموما مجموعه از روش های درمان برای این بیماری درنظر گرفته می شوند.
نحوه قرار دادن پورت شیمی درمانی
قرار دادن پورت شیمی درمانی با سونوگرافی داپلر و با بی حسی موضعی یا بیهوشی انجام می شود. بهتر قبل از قرار دادن پورت عکس از قفسه سینه و آزمایش خون انجام شود. مراحل قرار دادن پورت شیمی درمانی به شرح زیر می باشد:
1- محل برش ابتدا استریل شده و ضدعفونی می شود.
2- قسمتی از گردن و بالای قفسه سینه بی حسی موضعی زده می شود.( می تواند به روش بیهوشی نیز انجام شود)
3- برشی در محل جای گذاری پورت که عموما به طول 2-3 سانتیمتر می باشد ایجاد می شود و پورت در آن محل قرار داده می شود.
4- از طریق سرنگ مخصوص با راهنمای سونوگرافی محل ورید شناسایی شده و کاتتر در آن قرار داده می شود.در نهایت کاتتر در زیر پوست به پورت وصل می شود.
5- محل برش با بخیه های قابل جذب بخیه شده و پانسمان می شود.
بعد از قرار دادن پورت ممکن است بیمار کمی درد داشته که با ممسکن ها و آنتی بیوتیک کنترل می شود.
